23 sierpnia 1914

KIELCE

(23.8.1) Kadry żołnierskie zostały poinformowane w specjalnym rozkazie, wydanym 23 sierpnia z datą 22 sierpnia. Rozkaz ten, kończący, a zarazem podsumowujący pierwszy, powstańczy etap działalności Józefa Piłsudskiego, wart jest pełnego zacytowania:

Żołnierze! Wśród powszechnej bierności naszego społeczeństwa wypadki dziejowe zaskoczyły Polaków, zostawiając ich bez określonych decyzji, bez możliwości jednolitego i silnego postępowania. Koniecznem było, by najśmielsi i najenergiczniejsi wzięli na swoje barki odpowiedzialność, inicjatywę rzucenia iskry na proch. Tę iskrę rzuciliście, dając przykład innym, jako przodownicy walki narodu polskiego o niepodległość Ojczyzny. Wystąpiliśmy jako garstka.

W Kielcach i pod Brzegami wstrzymaliśmy przemoc odwiecznego wroga, zasłaniając sobą to, co już było wolne od stopy najeźdźcy. Obecnie naród budzić się zaczyna i nie chce nas zostawić samotnymi tak, jak byliśmy dotychczas.

(23.8.2) Komendant Piłsudski wyjeżdża do Krakowa (powróci dopiero 2 września).

(23.8.3) Komisariat w Kielcach przejął zwierzchnictwo nad pozostałymi komisariatami. Komisariat Wojsk Polskich w Kielcach Komisariaty Powiatowe w Miechowie i Jędrzejowie były w istocie prowizorycznymi starostwami.

Obóz kielecki stawał się więc swego rodzaju siedzibą powstańczego państwa, odpowiedzialnego w imieniu  „rządu narodowego” za warunki życia ludności, jej bezpieczeństwo oraz formowanie sił zbrojnych. Stąd komisariat objął całość działań mających zabezpieczyć należyte wyekwipowanie oddziałów. Jaka była skala prac na potrzeby strzeleckiego wojska, które dysponowało niewielkim tylko wyposażeniem? Podczas stacjonowania w Kielcach wykonano między innymi 1200 mundurów, 2000 par obuwia, 1000 pasów głównych, 2000 sukiennych sztylp, 2000 czapek oraz wykonano 20 parokonnych wozów. Do tego należy doliczyć naprawę posiadanego sprzętu.

Pałac Biskupów w Kielcach
zajęty przez rosyjskie gubernatorstwo
1910-1915

(ze zbiorów: fotopolska.eu)